|
|
Déjà vu Deneyimi
Remez Sasson |
Hiç ilk defa gittiğiniz bir yerde, sanki daha
önce de orada bulunduğunuzu hissettiğiniz bir durum yaşadınız mı?
Biriyle yeni tanıştığınızda, sanki onunla daha önceden tanışıyor
olduğunuz hissine kapıldınız mı? Bir durumla ilk defa
karşılaştığınız halde sanki o durumu daha öncede yaşadığınızı ve bu
nedenle de tanıdık geliyor olduğunu hissettiniz mi? Bu tür
deneyimlere *deja
vu
(*Yaşanmışlık ya da “bunu daha önceden de görmüştüm” duygusu, Ç.N.)
denir.
"Déjà vu" terimi Fransızcadan gelmektedir ve “önceden
görülmüş”
anlamına gelir. Kişinin yeni bir duruma daha önceden tanık olduğu ya
da o durumu daha önceden yaşadığı hissini tanımlamaktadır.
Deja vu deneyiminin pek çok açıklaması olabilir: 1. Daha önceden o yerin fotoğraflarını görmüş olabilirsiniz. 2. Yıllar önce bile olsa, belirli bir yer ya da durum hakkında bir şeyler okumuş olabilir ve o yerde ya da benzer bir durumda bulunduğunuzda, sanki aynı şeyi daha önceden yaşamış olduğunuzu hissedebilirsiniz. 3. Benzer bir deneyim ile ilgili bir film izlemiş olduğunuz halde böyle bir filmi izlediğinizi unutmuş olabilirsiniz, ancak bilinçaltınız bunu hala hatırlıyordur ve size o ürkütücü tanıdıklık hissini verir.4. O yeri veya durumu, ya da benzer bir şeyi rüyalarınızda görmüş olabilirsiniz ve şimdi size tanıdık geliyordur. 5. Deja vu beş duyumuz tarafından da tetiklenebilir. Bu bir koku, bir yiyeceğin tadı, dekor, renklerin birleşimi, sesin titreşimi, arka plandaki gürültüler ya da eski anıları tetikleyen herhangi bir şey olabilir. Bu hatırayı size anımsatan orijinal durumu hatırlayamayabilirsiniz, ancak onu yaşadığınızı hatırlar ve şimdiki deneyiminizle ilişkilendirirsiniz.6. Birlikte olduğunuz insanın ya da insanların görünümü, giyim ya da konuşma tarzı size geçmişte tanıştığınız birini hatırlatabilir. 7. Bazıları bu durumun bir çeşit zihinsel halden kaynaklandığını, algılama esnasındaki *nörokimyasal (*Nörokimya: Sinir sistemi işlevlerine eşlik eden kimyasal reaksiyonların incelenmesi, Ç.N.) faktörlerden kaynaklandığını ve hafıza ile ilgisi olmadığını söylemektedirler.8. Tekrardoğuşa inanan insanlar deja vu’nun nedeninin geçmiş bir hayatta aynı durumun yaşanmış olması olduğunu söylemektedirler. Deja vu yaşanmasının bundan başka nedenleri ve açıklamaları da olabilir. Zihin, her çeşit deneyimi yaratan fakat çok az sayıda insanın araştırdığı ve anlamaya çalıştığı güçlü bir makinedir.
Yayın Tarihi: 24.Ocak.2008 |
|