Güneş
Güneşin
iç yapısı tüm yıldızlarda olduğu gibi , fizik yasaları
yardımıyla kuramsal olarak ortaya konur. Merkezden yüzeye veya
yüzeyden merkeze doğru olan yapıya ait sıcaklık (T) , basınç (p)
, yoğunluk (g) fiziksel büyüklüklerin değerleri ya da uzaklıkla
nasıl değiştikleri matematiksel olarak hesaplanır. Böyle ortaya
çıkan yapıya “ Güneş Modeli” denir. Güneş 6000K
sıcaklıktaki bir maddeyi yüzeyindeki kütlesel çekim kuvveti
(gravitasyon) sayesinde bir arada tutabilmektedir. Dış
tabakaların ağırlığı ile Güneşi oluşturan sıcak gaz uzaya
yayılmaktadır.
Merkür
Güneşe
uzaklığı: 46 - 58 - 69 M km |
Çap:
4870 km |
Yörüngesel
eğiklik: 7 0
|
Eksensel
dönme: 58.6 gün |
Dolanım
süresi: 88 gün |
Kavuşum
dönemi: 116 gün
|
Gözlem koşulları: Güneşe en yakın
gezegendir. Çıplak gözle görülebilmesi ancak güneş ufkun hemen
altındayken mümkün olabilir. Merkür'ün kavuşum dönemi 116 gündür
bu sürenin yarısında Güneşin önünden gider, yani
batısındadır,diğer yarısında ise Güneşin arkasından gider yani
doğusundadır.Merkür Mart ve Nisan aylarında akşam yıldızı
olarak, Eylül ve Ekim aylarında ise sabah yıldızı olarak en iyi
şekilde görülebilir.
Venüs
Güneşe uzaklığı: 107.3 - 107.5 - 107.8 M km
|
Çap:
12.104 km |
Yörüngesel
eğiklik: 3.4 0 |
Eksensel
dönme: 243.16 gün |
Dolanım
süresi: 224.7 gün |
Kavuşum dönemi: 584 gün
|
Gözlem koşulları: Güneş ve Ay'dan sonra gökyüzündeki en parlak
cisimdir. En parlak olduğu dönemlerde (Güneşe çok yakın
olmadığında) gündüz de görülebilir. Venüs'ün kavuşum dönemi 584
gündür. Bu sürenin yarısında (10 aydan biraz kıs bir süre) Güneş'ten
önce doğar, diğer yarısında da Güneş'ten sonra batar. Kuzey
yarımkürede, en iyi gözlem zamanı sonbahar sabahlarıdır. Çıplak
göze Venüs, sabit, beyaz bir ışıkla parıldayan parlak bir cisim
olarak görülür. Çok parlak olmasının nedenleri güneşe yakın
olması ve Güneşten gelen ışığın %80'ini yansıtmasıdır (albedo
değeri).
Ay
Ay
dünyanın tek doğal uydusudur. Dünyadan uzaklığı 384,400 km, çapı
3476 km ve dünyanın yaklaşık ellide biridir.Ay, Dünya
çevresindeki yörüngesini, sabit bir yıldıza göre ortalama
27.32166 günde döner. Ayın bir küresel manyetik alanı yoktur.
Ay düzlükler, dağlar ve vadilerden oluşmuş bir çöl
görünümündedir.
Yer: Güneşe
uzaklığı:
147.2
- 149.6 - 152 M km -Yörüngesel eğiklik:
23.4
0
-Çap: 12.753
km -Dolanım
süresi: 365.2
gün
-Eksensel dönme: 23 s 56 dk
Mars
Güneşe
uzaklığı: 208 - 228 - 248 M km
|
Çap:
6790 km |
Yörüngesel
eğiklik: 1.90 |
Eksensel
dönme: 24 s 37 dk |
Dolanım
süresi: 687 gün |
Kavuşum
dönemi: 780 gün |
Uyduları:
2
tane Phobos, Deimos |
|
Gözlem koşulları: Çıplak gözle bakıldığında
Mars belirgin kırmızımsı turuncu renkli bir ışık noktası olarak
görülür. Mars'ın parlaklığı Dünya'ya yakınlaşıp uzaklaşmasıyla
değişir. En yakın konumundaki parlaklığı en uzak konumundaki
parlaklığının 50 katıdır. Mars, karşı konumda (opposition)
olduğunda yani Dünya, Güneş ve gezegen arasında iken, Mars Gün
batımında doğar ve gece boyunca gökyüzünde kalır. Yörüngesel
dışmerkezliliği nedeniyle Mars karşı konumda iken Dünya'ya 50 ila
90 milyon kilometre uzakta olabilir. Mars'ın en çok tercih edilen
karşı konumu enberi (perihelion - Güneşe ve tabiki Dünya'ya en
yakın olduğu) dönemidir. Tüm bu koşullar her 17 yılda bir
oluşur.
Jüpiter
Güneşe
uzaklığı: 740 - 777 - 815 M km
|
Çap:
143.000 km |
Yörüngesel
eğiklik: 1.3 0 |
Eksensel
dönme: 9 s 50 dk |
Dolanım
süresi: 11.9 yıl |
Kavuşum
dönemi: 399 gün |
Uyduları:
16 tane Metis, Adrastea, Amalthea,
Thebe, Io, Europa, Ganymede, Callisto, Leda, Himalia,
Lysithea, Elara, Ananke, Carme, Pasiphae, Sinope
|
Gözlem koşulları: Jüpiter'in kavuşum
dönemi yaklaşık 13 aydır. Bunun 5 ayında sabahları, beş ayında ise
akşamları görülebilir. Geri kalan 3 ay boyunca Güneşin diğer
tarafındadır ve görülemez. Güneş, Ay ve Venüs'ten sonra en
parlak gök cismidir. Küçük teleskoplar ve dürbünler ile yuvarlak
şekli kolayca görülebilir. Orta boy teleskoplar ile
atmosferindeki bantlar ve "büyük kırmızı leke" (Dünya'ya dönük
olduğunda) ayırt edilebilir. Jupiterin 4 Galilean uydusu
dürbünle bile görülebilir. Uydularının döngüsü 2 ila 17 gün
arasında değiştiği için her akşam farklı bir konumda
gözlenebilirler.
Satürn
Güneşe
uzaklığı: 1343 - 1425.5 - 1509 M km
|
Çap:
120.500 km |
Yörüngesel
eğiklik: 2.50 |
Eksensel
dönme: 10 s 14 dk |
Dolanım süresi: 29.5 yıl
|
Kavuşum
dönemi: 378.1 gün |
Uyduları:
17 tane Pan, Atlas, Prometheus,
Pandora, Janus, Epimetheus, Mimas, Encaladus, Tetyhs,
Telesto, Calypso, Dione, Rhea, Titan, Hyperion, Iapetus,
Phoebe |
Gözlem koşulları: Güneşe Jüpiter'den daha
uzak ve biraz daha küçük olduğu için Satürn daha sönük görülür.
Yaklaşık12.5 ay olan kavuşum dönemi nedeniyle yılın büyük bir
bölümünde gökyüzündedir. Yörüngesinde çok yavaş ilerlediği için
aynı takım yıldız içinde 2 yıldan daha uzun süre kalır.
Satürn'ün halkaları orta boy teleskoplar ile ayırt edilebilir.
Her 15 - 17 yılda bir Dünya Satürn'ün halkalarını düzleminden
geçer bu durumda halkalar görülemez. Satürn'ün uydularından sadece
Titan ve Rhea orta boy teleskoplar ile görülebilir.
Uranüs
Güneşe
uzaklığı: 2733.6 - 2868.8 - 3004 M km
|
Çap:
51.120 km |
Yörüngesel
eğiklik: 0.8 0 |
Eksensel
dönme: 7 s 14 dk |
Dolanım
süresi:
84 yıl |
Kavuşum
dönemi: 370 gün |
Uyduları:
15 tane Cordelia, Ophelia, Bianca,
Cressida, Desdemona, Juliet, Portia, Rosalind, Belinda, Puck,
Miranda, Ariel, Umbriel, Titania, Oberon
|
Gözlem koşulları: Çıplak gözle ancak olağanüstü
açık ve temiz gökyüzü koşullarında bile sadece küçük sönük bir
yıldız gibi görülebilir. Küçük teleskoplarla yeşil bir yuvarlak
olarak görülür, ayrıntı seçilemez. Uyduları ancak çok büyük
teleskoplar ile görülür. 84 yıl süren dolanım süresi ile Uranüs
bir takımyıldızdan diğerine çok yavaş geçer. 90'lı yıllar
boyunca Yay ve Oğlak takımyıldızlarında olacaktır.
Neptün
Güneşe
uzaklığı: 4455.3 - 4494 - 4532.5 M km
|
Çap:
50.538 km |
Eksensel
dönme: 16 s 7 dk |
Yörüngesel
eğiklik: 1.8 0
|
Kavuşum
dönemi: 367.5 gün |
Dolanım süresi: 164.8 yıl
|
Uyduları:
8
tane Naiad, Thalassa, Despina, Galatea, Larissa, Proteus,
Triton, Nereid |
Gözlem koşulları: Gök yüzünde çok yavaş
ilerler. 90'lı yıllar boyunca Yay ve Oğlak takımyıldızlarında
olacaktır. Çıplak gözle gök yüzünde ayırt edilemez ama belki
dürbünle görülebilir. Küçük teleskop ile küçük yeşilimsi bir
yuvarlak olarak görülür. Uydusu Triton 20 cm'lik teleskoplar ile
ancak çok iyi koşullar altında görülebilir.
Pluto
Güneşe
uzaklığı: 4450.5 - 5898.5 - 7374
M km |
Dolanım süresi: 248 yıl
|
Yörüngesel
eğiklik: 17.10 |
Eksensel
dönme: 6 gün 9 s |
Çap:
2323 km |
Kavuşum
dönemi: 367 gün |
Uyduları:
1
tane Charon |
|
Gözlem
koşulları:
Pluto ancak orta boy teleskoplar ile bile ancak küçük bir ışık
noktası olarak görülür. |