EZOTERİZM VE GİZEMCİLİK

Ezoterizm, evrensel gerçeklerin ve insanoğlunun binlerce yıldır sorduğu ‘ben kimim, nereden geldim, nereye gidiyorum’ tarzındaki sorularının, kozmik gerçeklere en yakın haliyle; bu yüksek gerçekliği anlayabilecek yetenek ve bilgide olanlara, aşama aşama bildirilebileceği görüşü üzerine temellenen bir öğreti sistemidir.
Genel olarak, Arapça ve Eski Türkçe'de "Batıniyye", Fransızca'da "Esotérisme" ve İngilizce'de "Esoterism" sözcüğünün karşılığıdır. Bu sözcüğün Türkçe'de yeni kullanılan karşılığı ise "İçrekçilik"tir.

Ezoterizme Osmanlı kültüründe "Batınilik" denirdi. Batın; iç, iç yüz, gizli, içteki anlamına gelir.Yani "gizlide olan" anlamı vardır.
Ezoterizmin içerdiği anlam bir hayli geniştir. Yeni Türkçe'de, "İçrek" sözcüğü, ezoterizmin karşılığıdır. İçrek kelimesiyle "Gizli Öğreticilik" kastedilir.
Herkese öğretilmeyen, herkese açıklanmayan, gizli yerde, gizli bir şekilde, kapalı bir şekilde öğrenilen, aktarılan bilgiler bütünü anlamına gelir.

Günümüzde ise tüm ezoterik öğretiler, bu çağın bir gerekliliği olarak büyük kitlelere sunulmakta, kapalı kapılar ardındaki binlerce yılın gizli bilgileri, her arayanın ya da her yolcunun hizmetine açılmaktadır. Ama bu yayılış ve açılım, bütün bunların dışında hala açıklanmamış ezoterik bilgiler yoktur anlamına da gelmemelidir. Şu anda açıklananlar tüm eski inisiyatik ve ezoterik okulların sembollere bürünmüş bilgileri… Muhakkak ki, bu dönemin de kendine has daha ileride açıklanacak ya da açılımı devam eden yalnız inisiyelere aktarılan bilgileri vardır…

Ezoterizmin kökü, yeryüzünde ortaya çıkan, akıllı insanın yani ‘Homosapien’ in oluşumuyla başlar. Ezoterik yani Gizli Öğreticilik, insanlar arasındaki tekamül/evrim farkından ileri gelir. Anlayışı, kavrayışı, sezişi birbirinden farklı olan insanların elbette ki evren bilim hakkında elde ettikleri bilgiler de birbirinden farklı olur.

Ezoterik bilgiler denildiği zaman, herkese açıklanmayan ancak belli eğitimlerden geçip o bilgileri almaya hak kazanmış kişilere verilen bilgiler kastedilir.
Ezoterik bilgilerin en önemli yönü yazılı olmaktan çok, bir yol gösterici olan Mürşit tarafından öğrenciye yani Mürit olana belli bir sistem dahilinde aktarılmasıdır. Bu yönteme inisiyasyon veya tekris denilmekte olup Türk-Şaman geleneklerinde tasavvufta, sufizm de "El Vermek" deyimiyle de yer almaktadır.

Bu bilgiler sayesinde modern deyimiyle öğrenci ya da yolcu, klasik deyimiyle de mürit kendisi ve evren hakkında çeşitli bilgiler elde eder. Daha doğrusu, bütün bunlara ait evrensel gerçekliğe nüfuz etmeye çalışır. Bir de bunun zıttı olan bir öğreti şekli vardır; Haricilik yada "egzoterizm". Buna da, türkçe bir karşılık olarak "dışrak" denilmektedir. Dışrak ve içrek öğreti. (ezo: iç, egzo: dış)
Aslında, ezoterizme girmek için önce egzoterizmden geçmek lazım. Yani önce bir şeyin "dış anlamından" başlanır, ondan sonra yavaş yavaş "iç anlamına" doğru gidilir. Doğrudan doğruya yüksek bir gerçeğin kendisiyle karşılaşmanın imkanı yoktur.
Gizemli bilgilerin kaynağındaki ezoterik karakter, zihinlerin eşitsizliği, dinleyenlerin anlayışlarındaki farklılıktan çıkar. Bu da tekamülün/evrimin bir yasasıdır. Çünkü evrim yasalarına göre herkesin kendi çabasına göre bir yükseklik kazanması söz konusudur. Zihinsel eşitsizlikler bir evrim gereği olarak zaten insanlar arasında doğuştan vardır.

Herkesin zihni aynı yönde ve aynı şekilde çalışmaz. Söylenen bir söz, yapılan bir işaret, işitilen bir ses, görünen bir manzara anlayış ve zihinsel yetenek bakımından farklılıklar gösteren insanlar arasında, çok değişik yansımalara, çok değişik çağrışımlara, çok değişik ezoterik ve sembolik açılımlara neden olur.
Bu nedenle binlerce yıldan beri, ezoterik bilgiler sembolleştirildi. Genellikle ruhsal öğretilerde her zaman sembolik ifadeler kullanıldı. İfadesi pek güç, zihinsel imajları olmayan bazı öyle kavramlar vardır ki, onların içerdiği hakikati ifade etmek için ancak yukarıdaki gibi sembolik bir şekil kullanmak gerekir. Astrolojide Zodyak çemberini, yaşamın sonsuzluğunu, karma döngüsü başka nasıl anlatırsınız ki…

Derin semboller, farklı anlayışlara ve farklı zihin seviyelerinde bulunan insanlara ortak ve belirli bir anlam birliğini ancak bu tip şekillerle ifade edebilir. Çağlar boyunca da bu nedenle sembolizm, ezoterik bilgilerin temel yardımcısı olmuştur.