|
 
Skarabe
sembolüne en çok Mısır tradisyonlarında rastlanmakta, bunun
yanında Afrika, Fenike, Kartaca, Yunan, Etrüsk, Maya, Çin ve
Hint tradisyonlarında da yerinin olduğu görülmektedir.
Mısırda; Güneşin ve Güneş Yolu’nun sembolü olup, Güneş
Dini’nin (Güneş Okulu İnisiyasyonunun) kendinden yaratıcılığı
olan güç, yaratılış tanrısı Kephera, yeniden diriliş,
ölümsüzlük, ilahi bilgelik ve doğanın üretken güçlerini
yöneten ve düzenleyen Tanrı’nın İnayeti’dir. Sadece eril
cinsiyetli olduğu tahmin edilen skarabeler aynı zamanda eril
gücü, hayatın üretken gücünü temsil etmektedirler.
Büyük öneme
sahip olan sembol, önce kadim Mısır’da, ardından Doğu Akdeniz’
de görülmüştür. Afrika’da, Kongo’da skarabe ebedi yenilenmenin
ayla da ilişkili olan sembolüdür. Skarabe kelimesi, “scarab”
(chephre) ve (belirli bir formda) “var olmak” sözcüklerinin
fonetik benzerliğinde ortaya çıkmıştır. Ve Plütark tarafından
formüle edilen teori şöyledir: “Bu böcek türünün sadece eril
cinsten oluştuğu ve spermalarını küreye dönüştürdükleri bir
maddenin içine yerleştirdikleri söylenir. Ardından bu
kürecikleri arka ayakları ile ileri doğru yuvarlarlar. Bu
hareketleriyle skarabeler güneşin hareketini taklit ederler,
arada tek bir fark vardır, o da güneşin hareketi doğudan
batıya doğrudur, skarabeler ise küreciklerini bunun tam tersi
yönünde yuvarlarlar. Bu teori, top, güneş, kendiliğinden
oluşma (autogenesis) ve yenilenme kavramlarında bir sembolik
ilişkilendirmeye neden olmuştur; tanrı Chepri dünyada oluşarak
yükselen güneşin bir sembolik figürüdür. Chepri, Ra’nın bir
şeklini temsil etmektedir ve sembol bu kullanımında kozmik
evrenin meydana getirilişini temsil eder. Bu
böceğin kendi kendine üreme biçimi kendi kendini doğuran,
kendi kendinin nedeni olan yaratıcı güç “Phtha”nın evrendeki
kozmik nesneleri oluşturmasını temsil eder. Bu oluşturma
işlemi yoktan varetme değil varedileni biçimlendirme işidir.
Mısır hiyeroglif yazı biçiminde olmak, bir başka deyişle
verilen biçimi alarak varlık haline dönüşmek anlamına gelen
hpr veya kheper fiili ayakları açık bir skarabe ile
yazılırdı. Dolayısıyla bu sözcük “olmak” anlamına geldiği gibi
skarabe anlamına da gelmektedir.
Skarabe
sembolü aynı zamanda Güneş Sistemi’nin ona hayat veren ve onu
sevk ve idare eden Sirius Sistemi ile ilişkisini simgeler.
Böceğin yumurtalarını koyduğu ve itme gücüyle onu yuvarladığı
küre, kozmosta bir güçle yuvarlanıp giden bir ateş küresi olan
ve tohumlarını Sirius’tan alan Güneş’i yani gezegenleriyle
birlikte Güneş Sistemi’ni simgeler. Tıpkı skarabelerin küre
oluşturmaları gibi Sirius Sistemi de oluşturduğu
gezegenlere hayat verir. Tıpkı skarabelerin topu
yuvarlayışları gibi Sirius Sistemi de oluşturduğu kozmik
küreleri yörüngelerinde yuvarlar.
Ayrıca,
Sirius B’nin tohum yıldızı olarak adlandırıldığı Dogon
kozmogonisinde de dünyaya Sirius Sistemi’nden tohumların
aktarılmakta olduğu ifade edilir. Sembolün bu şekilde
kullanımında Eski Mısırda skarabe figürüne genellikle Güneş’i
simgeleyen bir diskin de eşlik ettiği görülür. Güneş Sembolü
tradisyonların çoğunda Semavi Yönetim’i simgelemektedir.
Pekçok tradisyonda Güneş çeşitli isimlerle anılır ve çeşitli
ilahlarla özdeşleştirilir. Bunun yanısıra görünür ve
görünmeyen, hissedilebilir ve kavranabilir, dışsal ve içsel
güneşler arasında genel olarak bir ayrım söz konusudur. Zaman
zaman süptil güneş, güneşin ardındaki güneş, asıl güneş, çifte
güneş gibi tanımlamalarla ifade edilen güneş sembolü bazı
tradisyonlarda Sirius Çiftyıldızı’nı temsil etmektedir. Konuyu
araştıran bazı araştırmacılar Dogon Tradisyonu’ndaki Güneş
Sisteminin Sirius Sistemi ile evlenişi sembolizmini Güneş
Sistemi’nde Sirius kültürünün başlaması olarak
yorumlamaktadır.
  
Skarabe
sembolü, ölüm ve ölüm ötesi konularıyla ilgili kullanımlarında
reenkarnasyonu simgelemektedir. Eski Mısır’da mumyaların
göğüslerine bir tılsım olarak kalp skarabesi takılır.
Tutankamon’unki gibi açılmış şahin kanatları sembolünün olduğu
mumyalarda, skarabe muskaları “Doğruluk Kitabı”ndan
alıntılanmış pasajlar içermektedir.
Skarabe
sembolü şekil benzerliği nedeniyle bazen akreple
karıştırılmaktadır. Sembolizmde akrep sembolü ile Mısır Kutsal
Böceğinin temsil ettiği şey apayrıdır.Skarabe tarihsel süreç
içinde gizli veya açık Sirius’u sembolize eden çok önemli bir
semboldür. Skarabeler formlarını, kötülüklerden koruyucu
değerli taşlarla süslü muskalara vermişlerdir. Fenikeliler ve
Kartacalılar Mısırlı skarabeleri taklid etmişler ve onları
yeşimtaşı ve akik gibi sert ve ikinci derece değerli
taşlardan üretmişlerdir. İ.Ö. beşinci yüzyılda bunlar
Yunanlılar ve Etrüsklüler arasında da popülerdi. Skarabe aynı
zamanda Diriliş’i temsil eden bir erken dönem Hıristiyan
sembolüdür. |